اثر محصول قبلی و مقدار کود شیمیایی فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج (Oryza sativa L.) رقم شیرودی

استفاده از تناوب زراعی مناسب می­تواند راهکار مناسبی جهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی و افزایش پایداری سیستم­های کشت برنج باشد. بدین منظور، آزمایشی به­صورت کرت­های خردشده در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی برنج تنکابن واقع در استان مازندران انجام شد. کشت قبلی به­عنوان عامل اصلی در دو سطح (شبدر برسیم و آیش (شاهد)) و مقدار کود فسفره به عنوان عامل فرعی در پنج سطح (صفر، 25، 50، 75 و 100 کیلوگرم در هکتار از منبع سوپر فسفات تریپل) بودند. در مرحله رسیدگی دانه، عملکرد و اجزای عمکرد و همچنین غلظت فسفر دانه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد برنج در صورت کشت آن پس از شبدر (3/7566 کیلوگرم در هکتار) به طور معنی­داری (05/0>p) بیشتر از کشت پس از آیش (1/6465 کیلوگرم در هکتار) بود. کشت شبدر برسیم قبل از برنج سبب افزایش معنی­دار تعداد خوشه در مترمربع و تعداد دانه در خوشه گردید، در حالی که اثر معنی­داری بر وزن هزار دانه نداشت. با افزایش مصرف فسفر از صفر به 75 کیلوگرم در هکتار، عملکرد شلتوک به­طور معنی­داری (49/30 درصـد) افـزایش یافت، اما مصـرف بیشتر از 75 کیلوگرم در هکتار فسـفر اثر معنی­داری نداشت. همچنین، کاربرد کود فسفر به میزان 75 کیلوگرم در هکتار سبب افزایش معنی­دار تعداد خوشه در مترمربع (5/20 درصد)، تعداد دانه پر در خوشه (93/12 درصد)، زیست‌ توده (05/22 درصد)، غلظت فسفر دانه (95/14 درصد) و مقدار فسفر جذب ‌شده در دانه (2/49 درصد) نسبت به عدم مصرف کود فسفر شد. با توجه به نتایج این آزمایش، حداکثر عملکرد برنج با کشت شبدر برسیم قبل از برنج و مصرف 75 کیلوگرم فسفر در هکتار به دست آمد.